Amerika’da her eyaletin ve hatta şehrin farklı dinamikleriyle konuk ettiği sanatçıları şekillendirmesi göz ardı edilemeyecek bir konu ve hemen hemen her şarkıda kendini göstermekte.
Şehirler ve Rapçiler adını verdiğimiz bu içerik serimizde Guerrilla Republik ile Amerika’nın farklı farklı bölgelerine gidiyor, bölgenin orada büyüyen rap sanatçıları üzerindeki etkisini ele alıyoruz. Şehirler ve Rapçiler’in ilk durağı olan New York’ta Guerrilla Republik old school’u, Rapertuar da new school’u inceledi.
OLD SCHOOL
BIG L
Doğum adı: Lamont Coleman
Doğum yeri: Harlem, Manhattan, NYC
Rap’e başladığı tarih: 1990
New York içinde sanatın ve şatafatın sükse yaptığı Manhattan’ın üst kısmında yer alan Harlem’da hayata gelen ve gözlerini de genç yaşta buradan yuman Big L’in müziği ilçenin en kıyıda köşede kalmış sokaklarından etkilendi. Bir şeriti görkemli partiler için sıralanan lüks araçlar doldururken Big L’in ufak yaşta tanıştığı şeritteyse soygun en önemli para kaynağıydı. O dönem Harlem’da irili ufaklı ün yapmış torbacıların adresini bulup soymayı huy edinen Big L’in şarkı sözleriyle bu soygunlar özdeşleşti ve kendine “dümenci, hınzır, şeytansı” imajını yarattı. Üzücü bir şekilde ölümü de tam olarak bundan kaynaklandı.
“Geçmişte çok pis kavgalara girdik, hatta patladı kafalar
Vuruldu masum çocuklar
Harlem Dünyasıdır doğum yerim, inan bana
Burası yuva oldu yeryüzündeki en fiyakalı adamlara”
(Size ’Em Up)
PRODIGY
Doğum adı: Albert Johnson
Doğum yeri: Hempstead, Long Island
Rap’e başladığı tarih: 1991
Denize karşı duran ufak Hempstead kasabasında doğan Prodigy ufak yaşında taşınmasa çok daha nezih ve sakin bir hayata sahip olabilirdi ama kendisini direkt olarak Queens’te buldu. Yerlisi olmamasına rağmen (en yakın dostu Havoc bile kimi zaman bundan ötürü kendisine diss attı) şarkılarında en çok geçen özel isim Queens’ti ve müziğini büyük derecede etkiledi. Prodigy sadece bölgesinin adından bahsetmek istemeyip her şarkısında Queens’in marşı olmayı hedefledi. Queens’in kötü şöhretli QB Toplu Konutları ve Corona bölgesinde bulunan LeFrak City apartmanlarını sürekli olarak kliplerinde ve şarkı sözlerinde geçirerek “toplu konutları temsil etme” modasına da büyük bir katkı sağladı.
“Bu arada geri dönecek olursak harbiliğin ve sağlamlığın can bulduğu Queens’e
Ölmek için buradan daha iyi bir yer bulama”
(Shook Ones Part II)
MOS DEF (YASIIN BEY)
Doğum adı: Dante Terrell Smith
Doğum yeri: Brooklyn, New York City
Rap’e başladığı tarih: 1994
Mos Def’in kariyerinin nereye savrulacağına ne kendisi ne de yakın arkadaşları karar vermişti, son noktayı koyan şüphesiz memleketi Brooklyn oldu. Mos Def çocukluğunda o dönem Amerikasını kasıp kavuran ve Brooklyn’in de her köşesinde hissedilen bir hastalıkla karşılaştı: taş kokain salgını. Hemen sonrasında bozulan bu toplumu tekrar dirilmek amaçlı faaliyete başlayan İslam Milleti isimli topluluksa Mos Def’in Brooklyn’de rastladığı ikinci sahne oldu. Brooklyn’in bu iki perspektifini potasında eriten Mos Def, Rap tarihinin en politik ve entelektüel isimlerden birisi olarak sahneye adını yazdırdı.
“Herkes av peşinde, yüksek miktarda paranın hayalini diriltmekte
En büyük dördüncü ama en sert birinci şehir, Brooklyn yani
Hollandalılar yerleşmiş yıllar önce
Buradayız işte, üç milyar yıldır güçlü halde”
(Brooklyn)
RAKIM
Doğum adı: William Michael Griffin Jr.
Doğum yeri: Suffolk County, New York
Rap’e başladığı tarih: 1986
Bütün MC’lerin içinde New York’un her tarafından, her sokağı ve caddesinden müziğine bir şeyler katan tek kişinin Rakim olma ihtimali fazlasıyla yüksek. Rakim için New York’un sabahlara kadar süren ve ünlü yüzlerce simanın konukluk ettiği partiler ve hoş kızlar her daim oldukça çekiciydi. Diğer taraftansa Rakim o dönem New York’un siyahi topluluğu arasından hız kazanmış Yüzde Beş görüşüne ve felsefeye de aşık olmuştu. Her daim sessiz dursa bile Rakim, New York’un önde giden uyuşturucu satıcıları ve kabadayılarını da tanıyor ve hatta albümünün kitapçığında bu isimlerle çekildiği fotoğraflara yer veriyordu. New York’un en etkili tezahürü işte bu yüzden Rakim’in müziğinde can buldu.
“Rahme düşen sokaklar gibi adeta
Çünkü New York doğum yeri oldu Hip-Hop’a
Böyle başka üretken bir şehir yok Kahire’den bu yana
Onlarda hiyeroglif, graffiti boyaları var bizim duvarlarda”
(Euphoria)
NAS
Doğum adı: Nasir bin Olu Dara Jones
Doğum yeri: Brooklyn, New York City
Rap’e başladığı tarih: 1991
Hem sokakları ve gangsta yaşantısını hem de derin düşünceleri dile getirerek sokak şairi olarak aklımızda yer edinmiş Nas’ın bu iki kutuplu müzik kariyerinde çizgiyi ortada tutanlardan birisi ailesiyken diğeriyse New York’un kirli sokaklarıydı. Müziysen bir baba ve sıkı çalışan memur bir annenin çocuğu olarak Brooklyn’de dünyaya gelen Nas’ın ailesi kısa süre sonra Queens’te yapılan QB Toplu Konutlarına taşınmak zorunda kaldı. Nas ev içinde ebeveynlerinden sanat aşkı, tarih merakı ve görgü kullarını görürken kapıdan dışarı adımını attığı anda toplu konutların boşluklarındaki torbacıları ve silahları bellerinde potaya top sallayan çete üyelerini görüyordu. Nas’ın hayatını film olarak düşünürsek protagonist tanımını ailesine ve antagonisti ise New York’a vermeli.
“Asla uyumam ben çünkü uyku ölümün kuzeni
Zekanın erişemeyeceği duvarlarda tanım kazanır hayatın
New York kafa yapısına girdiğimde cinayat belirir zihnimde”
(N.Y. State of Mind)
TALIP KWELI
Doğum adı: Talib Kweli Greene
Doğum yeri: Brooklyn, New York City
Rap’e başladığı tarih: 1997
Döneminde denk geldiği çoğu MC’nin aksine Talib Kweli üniversite görevlisi anne ve babasının yolunu izlemeyi tercih ederek New York’un eğitim ve kültür dünyasına büyük bir tutku besledi. Rap’e ilgisi başladığındaysa seçimi siyahi topluluğun gelişimi üzerine düşünen, yazan ve çizen MC’lerden yana oldu. Native Tongues oluşumuna hayranlık duyarak ilk şarkılarını yazan Kweli için New York’un aydınlık yüzlerinden birisi demek yanlış olmayacaktır.
“Brooklyn, New York City, yapılır burada duvarlara Biggie’nin graffitisi
Yalnızca paraya güveniriz çünkü varoşların ışıltılı hayatı bize cazip geldi”
(Black Star – Definition)
THE NOTORIOUS B.I.G.
Doğum adı: Christopher George Latore Wallace
Doğum yeri: Brooklyn, New York City
Rap’e başladığı tarih: 1991
Babasının aileyi terk edişiyle kendini kısa sürede Brooklyn’in köşelerinde hayat kavgasında bulan Biggie’nin kaderi bir başka şehirde doğsa acaba farklı olur muydu? Babasının yokluğuna rağmen Biggie annesi tarafından sıkı yetiştirilen, Katolik eğitimine özen gösterilmiş ve İngilizce derslerinde şehir okul yarışmalarından birden fazla ödül alan bir gençti. Lakin kısa bir süre sonra New York’un o dönemlerde en ünlü olduğu hikayelerden bir kaçı Biggie’nin hayallerini süslemeye başladı: son model araç süren uyuşturucu baronlarının şehri! Rahmetlinin hayatı için yazılıp dökülecek fazlasıyla şey var lakin Brooklyn ve Biggie denildiği anda uyuşturucular her daim ilk akla gelen olacaktır.
“Uyuşturucuları rafa mı koyayım? Anca rüyanda
Scarface, New York’un kralı, olmak istediğim bu
Rap ikinci öncelik, asıl derdim para”
(Respect)
JAY-Z
Doğum adı: Shawn Corey Carter
Doğum yeri: Brooklyn, New York City
Rap’e başladığı tarih: 1989
Jay-Z’nin kariyerine kendisini New York’un baronu olarak resmedip başlaması ve yılların ardından New York’un çeşitli yerlerine milyon dolarlık yatırımlar yapıp, onlarca arazi ve mülk satın almış olması doğduğu şehre duyduğı gıpta ve gösterdiği hürmetin bir örneği. Tıpkı Biggie gibi Jay-Z de şehrin ünlü uyuşturucu satıcılarının hikayesinden etkilenerek büyüdü ve böyle bir şehirde ancak güçlü olan hayatta kalır mantığını erken yaşta kavrayarak kendisini sokaklarda crack kokain satarken ve hatta mermi yerken buldu. Çocukluğunda duyduğu Brooklyn’in sıfırdan zirveye öykülerinden birinin sahibi de şu an kendisi.
“Brooklyn’den çıkmayım ama şu an Tribeca’dayım
De Niro’nun yanı başında, yine de her daim mahallemde olacağım
Yeni Sinatra’yım, bu şehirde başarabildiysem eğer
Dünyanın her tarafında başarırım”
(Empire State of Mind)
KOOL KEITH
Doğum adı: Keith Matthew Thornton
Doğum yeri: Bronx, New York City
Rap’e başladığı tarih: 1986
Peki her Rapçi doğduğu ve büyüdüğü şehri sürekli ayrı bir yerde tutuyor ve gururla temsil mi ediyor? Rap dünyasının en değişik ve yaratıcı isimlerinden Kool Keith için bu durum tam tersi işledi. Bünyesinde bulunduğu gruplardaki çoğu arkadaşı gibi şarkılarında sürekli övünerek “en havalı kimse New York’un anahtarı onun elinde” kafasıyla Rap yapan Keith’in tarzını evirmesindeyse New York’un Rap müziğe karşı baskıcı tutumu çok etkili oldu. Rap’i biz yarattık ve New York’un belirli sınırları vardır, Rap böyle yapılır mantığına karşı Kool Keith’in canı uzaylılardan, zamanda yolculuktan ve cinsellikten bahsetmek istiyordu. Seneler sonrasında New York’tan taşınıp kariyerine farklı şehirlerde devam etti ve her röportajında New York’un kindar ve baskıcı bir yer olduğunu belirtti.
“California plastik kolpa bir yer diyorlar bana
Bence en çok plastik zencinin olduğu yer New York ama”
(27 Shots)
2000’LER SONRASI
A$AP ROCKY
Doğum adı: Rakim Nakache Mayers
Doğum yeri: Harlem, Manhattan, NYC
Rap’e başladığı tarih: 2007
Harlem gibi pahalı kürkleriyle meşhur bir yerde doğan A$AP Rocky, büyürken özellikle modaya olan bakış açısını mahallesinde gördüğü kıyafetlere bakarak geliştirdi. Gençken satış yapmak için Harlem’den daha çok ticaretin döndüğü Bronx’a gittiğini belirten Rocky, Harlem’in yıllar boyunca kendi içinde bir kültür geliştirdiğini ve rap müziğin temellerinin atıldığı yerlerden biri olduğunu söylüyor. Kendisi de müziğinin temellerini atarken bu mahalleden epeyce etkilendi elbette. Harlem’de öz abisini kaybeden Rocky, Yams ile tanışıp rap’e başlayarak zor günlerini geride bırakmayı başardı. New York rap’inin düşüşe geçtiği yıllardan sonra A$AP Mob’un çıkışını Wu-Tang Clan’in yükselişine benzeten Rocky, günümüzde ise turne, klip çekimi gibi işlerinden dolayı mahallesine çok gidemiyor.
“A$AP dövmemi yaptırdım
New York’u haritama aldım
Çetemi alevlere attım
Onlar adımı hatırlayacak”
(A$AP Forever)
SHECK WES
Doğum adı: Khadimou Rassoul Cheikh Fall
Doğum yeri: Harlem, Manhattan, NYC
Rap’e başladığı tarih: 2017
Senegal’den Harlem’e taşınan Müslüman bir ailenin çocuğu olarak dünyaya gelen Sheck Wes, 5 yaşında annesiyle Milwaukee’ye taşınsa da 14 yaşında müzik kariyerine başlayacağı New York’a geri döndü. New York’ta toplu konutlarda yaşarken basketbol sahası, spor salonu, okul ve marketin yeterli olduğunu belirten Sheck Wes, bir süre sonra bu rutinden sıkılıp bolca seyahat yaptığını belirtiyor. Güney Harlem’de bulunan Kingdom Court isimli basketbol sahası Sheck’in hayatını tam anlamıyla değiştiren yer. Sheck Wes, o sahada Mo Bamba şarkısının müzik videosunu çekmiş, bu sayede Kanye West ve Travis Scott’ın şirketlerine imzayı atmıştı.
“Ben New York’tanım bebeğim
Sizi doğrayacağım
Sizi görür görmez
150 dikiş gerektiren bir yara vereceğim”
(YKTS)
6IX9INE
Doğum adı: Daniel Hernandez
Doğum yeri: Bushwick, Brooklyn, NYC
Rap’e başladığı tarih: 2012
Meksikalı bir anne ve Porto Rikolu bir babanın çocuğu olarak Brooklyn’de dünyaya gelen Daniel Hernandez veya bilinen ismiyle 6ix9ine, öz babasının uyuşturucu satıcılığı nedeniyle hapiste olması ve üvey babasının da o küçükken hayatını kaybetmesi nedeniyle oldukça zorlu bir çocukluk geçirdi. New York’ta bulunan plak şirketlerinden Hikari-Ultra’nın sahibi Peter Rodgers’in 6ix9ine’ı dış görünüşünden dolayı rapçi sanması ve daha sonra ona bu işi yapmasını tavsiye etmesiyle müzik kariyeri de başlamış oldu. 6ix9ine, bol bol tartışma içeren kariyerinde New York konusunda da büyük bir tartışmaya yol açacak “New York’un kralı benim.” açıklamasını yapmıştı.
“Bu, lanet olası TR3YWAY!
New York’un kralı, kraliçesini arıyor.”
(FEFE)
POP SMOKE
Doğum adı: Bashar Barakah Jackson
Doğum yeri: Canarsie, Brooklyn, NYC
Rap’e başladığı tarih: 2018
Sadece 2 yıl gibi kısa bir kariyere sahip olan Pop Smoke, buna rağmen listemizin en etkili isimlerinden. Chicago ve İngiltere temelli drill müziğinin Brooklyn üzerinden New York’ta da yayılmasının en büyük nedenlerinden biri olan Pop Smoke, Brooklyn’in en şatafatlı mahallerinden Canarsie’de büyüdü. Şarkılarında lüks, para gibi öğelere bol bol yer vermesi de bunu açıklıyor zaten. Pop Smoke, Canarsie’deki gençlerin oraya Canarsie yerine “Gösterişli” dediğini dahi söylüyor. Büyüdüğü mahallede gördüğü şatafatı liriklerine, Chicago ve İngiltere’den esinlenerek büyüttüğü drill’i de sound’una yediren Pop Smoke, daha uzun yaşayabilseydi New York rap’inin son yıllardaki en büyük isimlerinden olabilirdi.
“Fazla yüksek sesli b*kları istemiyorum
Bu, renkli saçlı b*klarından değil
Dediğimi anlıyor musun? (Ben, New York’ta gangstalarla olacağım)
Bu, gerçek sokakların b*ku.”
(Gangtas)
LIL TJAY
Doğum adı: Tione Jayden Merritt
Doğum yeri: The Bronx, NYC
Rap’e başladığı tarih: 2017
New York’un Bronx bölgesinde dünyaya gelen, annesi ve kardeşleriyle küçük bir apartman dairesinde büyüyen Lil Tjay, henüz 15 yaşındayken karıştığı bir hırsızlık olayı nedeniyle 1 yıllık hapis cezasına çarptırıldı. Islahevinde kaldığı sürede rap sözleri yazmaya başlayan Tjay, dışarı çıktıktan sonra SoundCloud üzerinden ilk şarkısı Resume’u yayınlamış ve belli bir kitleye ulaşmıştı bile. Doğuştan sahip olduğu sesini harika şekilde kullanan ve bu sayede rap müziğin iyice melodik hale geldiği günümüzde bunu bir avantaja çeviren Lil Tjay, Polo G’ye eşlik ettiği Pop Out şarkısıyla patladıktan sonra hız kesmeden 2 yıl içinde 1 EP ve 2 albüm yayınladı. Afro Amerikalılar, hispanikler, İtalyanlar, İrlandalılar, Fransızlar, Almanlar, Dominikliler gibi birçok farklı ırktan insanı bünyesinde barındıran Bronx’ta büyümek, Lil Tjay’i müzik kariyerini inşa ederken hep farklı olmaya itmiş. Tjay, mahallesinin onda yarattığı en büyük etki olarak farklı seslere kulak vermeyi ve önyargılı olmamayı gösteriyor.
“Kaltak, ben Zoo York’tanım, Zoo York
Kaltak, ben Zoo York’tanım”
(Zoo York)
A BOOGIE WIT DA HOODIE
Doğum adı: Artist Julius Dubose
Doğum yeri: Highbridge, Bronx, NYC
Rap’e başladığı tarih: 2015
Bronx’ta, Yankee Stadyumu’na yakın yerlerde büyüyen A Boogie wit da Hoodie, özellikle lise yıllarında mahallesinden epeyce etkileniyor. Birçok rapçinin aksine anne ve babasıyla büyüme şansına sahip olan Boogie, yine de sokaklarda hustle yaptığını ve Bronx’ta yaşayan birinin böyle şeylerden uzak durmasının çok zor olduğunu söylüyor. New York’un yetiştirdiği en büyük rapçilerinden olan 50 Cent’i dinleyerek büyüyen ve ondan aldığı ilham ile rap yapmaya başlayan Boogie’in yine de New York sound’una çok sadık kaldığını söylemek zor. Zaten kendisi de işin daha çok müzikal kısmına odaklanmak ve o güne dek duyduklarından farklı eserler ortaya koymak istediğini belirtiyor.
“İki kapılı simsiyah bir araba
Hatuna dedim ki ben New York’tanım,
O da bana aksanımı beğendiğini söyledi.”
(Friend Zone)
JOEY BADA$$
Doğum adı: Jo-Vaughn Virginie Scott
Doğum yeri: East Flatbush, Brooklyn, NYC
Rap’e başladığı tarih: 2010
Karayip kökenli ailesinin Amerika’da dünyaya gelen ilk ferdi olan Joey Bada$$, annesi sayesinde New York rap’inin en büyükleri olarak da sayılabilecek Biggie, Nas ve JAY-Z’yi dinleyerek büyümüş. Yine de rap’e başlarken kendi müziğini şekillendirip bu isimlerden bağımsız bir müzik yapmayı hedefleyen Joey, günümüz New York’unda rapçilerin birbirinden çok kopuk olduğunu ve bu durumun onu rahatsız ettiğini söylüyor. Batı Yakası kıyası yaparak Snoop Dogg’un hala sokaklara arasının iyi olduğunu, Doğu’da ise böyle bir figürün olmadığını ve eski-yeni jenerasyon kopukluğu nedeniyle de Brooklyn’de dahi bir birliğin olmadığını söylüyor. Teknolojiyle beraber sınırların ortadan kalktığı ve bu nedenle rapçilerin şehirlerini çok da benimsediği bugünlerde, Joey Badas$$ listemizde New York’a en bağlı isimlerden.
“Coney’de yaşayan halkıma selam olsun,
Doğu New York’taki herkese selam olsun,
Her neredelerse
Brooklyn toplululuğuna selam olsun!”
(Brooklyn’s Own)
NICKI MINAJ
Doğum adı: Onika Tanya Maraj
Doğum yeri: Trinidad ve Tobago
Rap’e başladığı tarih: 2004
Listemizin New York’ta doğmayan tek rapçisi Nicki Minaj, Trinidad ve Tobago’da doğsa da 5 yaşında ailesiyle beraber Queens, New York’a taşınıyor. 2004 yılında Brooklyn grubu Full Force’a katılarak rap hayatına başlıyor. Her ne kadar en büyük 3 idolünden ikisi New York doğumlu olsa da (Foxy Brown ve JAY-Z) Nicki Minaj, büyüdüğü bölgenin rap’inin çok büyük bir fanı değil. 2017 yılında Queens Başkanı’nın elinden şehrin anahtarını da alan Nicki Minaj, insanların onu New York rapçisi olarak görmesini ve müziğini dinlediklerinde hangi bölgeden olduğunu anlamalarını basitlik olarak görüyor ve bu durumu çok da istemiyor. Yine de Nicki Minaj’ın bulduğu her fırsatta kendisini “New York’un Kraliçesi” olarak takdim ettiği gerçeğini unutmamak gerek.
“O*ospuları öldürüyorum, silaha ihtiyacım yok
Queens, evet, Queens’i temsil ediyorum.”
(Playtime Is Over)
CARDI B
Doğum adı: Belcalis Marlenis Almánzar
Doğum yeri: Washington Heights, Manhattan, NYC
Rap’e başladığı tarih: 2015
Manhattan’ın Washington Heights bölgesinde dünyaya gelen ve güney Bronx’ta Dominikli babası ile Trinidad Tobagolu annesiyle beraber büyüyen Belcalis Marlenis Almánzar, ailesinin desteğiyle sürdürdüğü başarılı okul sürecinin yanı sıra Bronx’ta büyümenin etkisiyle 16 yaşında Bloods çetesindekilerle takılmaya başlamıştı. İlerleyen yıllarda okulu bırakan ve güney Manhattan’da bir markette kasiyer olarak işe giren Belcalis, oradaki Türk patronunun tavsiyesiyle striptiz kulübünde çalışmaya başlar. Daha sonra sırasıyla sosyal medya fenomenliği, dizi oyunculuğu derken arkadaşı Popcaan’ın da yardımıyla müziğe atılır. Bacardi isimli içkinin adını değiştirerek, Cardi B sahne adını oluşturur. Cardi B, insanların çokça rahatsız olduğu tabiri caizse “sinir bozucu” mizacını Bronx’ta yetişmesine bağlıyor.
“Bronx, New York, gangsta kaltak,
Görünüşe göre bir soyguna karıştım.”
(Lick)
