Müzik tarzları ile toplumsal dinamikler arasında derin bir bağ ve rap müziğin sisteme yönelik eleştiri ve isyanını içeren bir bağı olduğunu biliyoruz. Rap ortaya çıktığı dönemden beri günlük yaşantı dahil her kavramdan ve olaydan besleniyor kesinlikle. Yoksulluk, ayrımcılık ve dışlanma gibi sorunlar tartışmasız geçmişten günümüze kadar hep var oldu. Bir araç olarak da rap müzik, bu konuya tepki göstererek insanlara duyurmaya devam ediyor. Böylelikle toplumun içsel sorunlarını da içinde taşıyor. İşte bu bağlamda sokak kültürü devreye giriyor.
70’li yıllarda DJ Kool Herc hip-hop’ta kıvılcımı başlatırken, Bambaataa etrafında bir toplum oluşturdu. Grandmaster Flash teknolojiyi birleştirip üst boyuta taşıdı. Quick Mix Theory adında bir teknik yarattı. Rapçilere üzerinde konuşacakları daha iyi müzik sağladı. Böylelikle Hip hop’ın temeli atılmış oldu.
Rap müziğin çıktığı dönemde Amerika’da sanat ve müziğin beslendiği konularda genellikle lüks ve zenginlik ön plandaydı. Zorlu yaşamlarla büyüyen ve alışılmadık deneyimlere sahip olan kesimin, bir şekilde kendisini duyurması gerekiyordu. Bu görevi de Bronx’taki Afro-Amerikan ghettoları üstlendi. Şehirde alt sınıfların bir parçası olarak en diptekilerin hayatını anlattılar. Hip hop’ın partilemekten öte olduğunu ve daha derin anlamlar taşıdığını anlatmak istediler. Önemli şarkılardan biri Flash and Furious Five’ın The Message adlı parçasıydı.
Sokak kültürünü Türkiye’den bağımsız bir şekilde yorumlamamak olmaz tabii ki. 90’lı yılların sonunda Almanya’da ortaya çıkan Cartel grubu ile birlikte Rap müzik Türkiye’ye tanıtıldı. Şarkılarında çeşitli konular işlense de, Cartel’de yaşanan ırkçılık ve şiddet olaylarına tepki gösterildi. Bu parça Türkçe rape damgasını vuran şarkılardan oldu. Dönem Almanya’sında ırkçılık kötü bir haldeydi. Bu trajik olaylar müzik sahnesinde köklü bir değişimi beraberinde getirdi. Türkçe rapi ilk Berlin’e, daha sonra tüm Türkiye’ye tanıtmış oldular. Daha sonrasında Mode XL, Morfin gibi gruplar bir dönem Türkiye’de gangster rap dahil edilebilecek sokak çetelerinin ağzından yazılmış sözlerle, çete temalı kliplerle ortaya çıktılar. Gazapizm ve Ezhel, ghetto anlatısını rap müzikte popülerleştirmede payı olan diğer önemli isimlerden.
Rap müzikle uğraşan çoğu sanatçının yetiştiği yer olduğu için sokak temasının işlenmesi kaçınılmaz. Geçmişten günümüze rap dünyasında sokak kültürü ile sanatçılar, ötekileştirildikleri yaşam tarzının zorluğunu şarkılar üzerinden yansıtıp toplumdaki yerlerini gösterdiler ve göstermeye devam ediyorlar. Ayrıca sanatçılar, deneyimleri ve anılarını rap müzik sayesinde aktararak birbirleriyle yakınlık sağlıyorlar. Yeni nesil rap’in- özellikle trap’in popüler olduğu bu dönemde rapçiler de sokaktan beslenmekte. Yerli ve global olmak üzere, mahalle kültürünün varlığını sürdürdüğünü açıkça görüyoruz. İzlerini hala şarkılarda dinlemeye devam ediyoruz. Toparlamak gerekirse rap müziğin, özgün eleştirel yapısını sokak kültürü ile birlikte korumaya devam edeceğinden eminim.
Yazan: Ceren Mintaş
sıkıntılı süreç